Рубрика: Ֆիզիկա 7

Զանգվածը մարմնի իներտության քանակական չափն է։ Զանգվածը ֆիզիկական մեծություն է,սկալյար մեծություն է։ Որպես զանգվածի միավոր ՄՀ-ում ընդունված է պլատինիումի և իլիտիումի համաձուլվացքից պատրաստված գլանի զանգվածը, որին անվանեցին կիլոգրամ/1 կգ/։ Այդ նմուշը պահվում է Ֆրանսիայում, Փարիզի մերձակա Սեվր քաղաքի չափերի և կշիռների միջազգային բյուրոյում։ Զանգվածը նշանակել են փոքրատառ m տառով։ Օգտագործվում են բազմակի՝ 1ց,1տ և մասնակի՝ 1 գ, 1մգ միավորներ։ Զանգվածի չափման գործիքներն են՝ կշեռնքները և կշռաքարերի հավաքածուն։ Մեր լաբարատորյայի գործիքներն են՝․

20․11-24․11։27․11-1․12
Ինքնքստուգում՝խնդիրների լուծումներից։Կարևոր է խնդիրների լուծման ժամանակ ,խնդրի գրառման ձևը , լուծումը ,բանաձևերի կիրառումը։
Թեման.Մարմինների փոխազդեցությունը:Մարմնի զանգված:

1.Շրջապատից մեկուսացված մարմինը կփոխի՞ իր արագությունը,թե ոչ:

Ոչ

2.Բերել մարմինների փոխազդեցության օրինակներ

Գնդակը խփում ենք պատին, նա հարվածում է պատին և գնդակը հետ է գալիս, որովհետև գնդակը ազդում է պատի վրա, պատն էլ գնդակի վրա և այլն

3.Մարմնի ո՞ր հատկությունն է կոչվում իներտություն

Այս և բազմապիսի այլ օրինակներ ցույց են տալիս, որ բոլոր մարմիններն օժտված են այնպիսի հատկություններով, որ նրանց արագությունն ակնթարթորեն չի կարելի փոխել և դա կոչվում է իներտություն:

4.Ո՞ր մեծությունն են անվանում մարմնի զանգված

Մարմնի իներտությունը քանակապես բնութագրում է զանգված կոչվող մեծությունը:

5.Ինչպե՞ս կարելի է չափել մարմնի զանգվածը

Չափման միավորներով

6.Ի՞նչ միավորներով է արտահայտվում զանգվածը

Զանգվածը արտահայտվում է m տառով:

7.Ի՞նչն է զանգվածի չափանմուշը, միավորների ՄՀ-ում
ա.ծանոթացում զանգվածի չափման գործիքների հետ
բ.ծանոթացում կշռման կանոններին
գ. տարբեր մարմինների զանգվածների որոշումը լծակավոր կշեռքի և կշռաքարերի միջոցով

Սովորել Է.Ղազարյանի դասագրքից էջ 43-ից էջ48

Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I>>-ից էջ25-ից մինչև էջ29-ը,

Իներցիան կենցաղում և տեխնիկայում

Տարբերակ 1

Կարո՞ղ է մարմինը այլ մարմինների ազդեցության բացակայության դեպքում.

I.սկսել շարժվել- կարող է

II.շարժվել հավասարաչափ-կարող է

III.մեծացնել կամ փոքրացնել իր արագությունը-մարդիկ և կենդանիները կարող են

IV.Մարմնի արագությունը պահպանելու երևույթը, երբ նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում, կոչվում է մարմնի շարժում

V.Ո՞ր ուղղությամբ կընկնի շարժվող տրամվայից ցատկող մարդը

Տրամվայի շարժման ուղղությանը հակառակ

Տարբերակ 2

I.Եթե մարմնի վրա այլ մարմիններ չեն ազդում, նա շարժվում է:

II.Եթե մարմնի վրա ազդում են այլ մարմիններ, ապա նրա արագությունը մեծանում է կամ փոքրանում:

III.Մարմինը  գտնվում է շարժման մեջ, և նրա վրա ազդում են այլ մարմիններ: Ի՞նչ տեղի կունենա մարմնի հետ, եթե նրա վրա այլ մարմինների ազդեցությունը վերանան: Ինչպե՞ս նա կշարժվի

Մարմնի արագությունը կսկսի փոքրանալ:

IV.Ինչպե՞ս է կոչվում մարմնի՝իր արագությունը պահպանելու երևույթը, երբ նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում

իներցիա

V.Մայրուղով հարավից դեպի հյուսիս շարժվող ավտոբուսը կտրուկ թեքվեց դեպի արևելք: Այդ ընթացքում ո՞ր ուղղությամբ կշարժվեն ավտոբուսում գտնվող ուղևորները

դեպի հարավ:

Մարմինների փոխազդեցությունը, Մարմնի զանգված, Զանգվածի միավորները:

Տարբերակ 1

I.Մարմնի շարժման արագությունը փոփոխվում է, քանի դեռ նրա վրա ազդում են այլ մարմիններ:

II.Ո՞ր դեպքում Ա սայլակը կսկսի շարժվել, եթե այրենք թելը:

Նկարում պատկերված 1և3վիճակներում:

III.Հրացանից կրակելիս գնդակի արագությունը 600մ/վ է, իսկ հրացանի հետհարվածի արագությունը՝1,5մ/վ:Ո՞ր մարմնի զանգվածն է մեծ և քանի՞ անգամ:

Գնդակի զանգվածը 400 անգամ փոքր է հրացանի զանգվածից:

IV.2500գ.

V.25գ

VI.0,25կգ

Տարբերակ 2

I.մարդը կարող է քայլել արագ և դանդաղ առանց փոխազդելու այլ մարմինների հետ:

II.առաջին մարմնի զնագվածը փոքր է երկրորդ մարմնի զանգվածից:

III.չմշկորդի զանգվածը 100 անգամ մեծ է քարի զանգվածից:

IV.750կգ.

V.750գ.

VI.0,75կգ

Տարբերակ 3

I.կենդանի օրգանիզմները կարող են փոխել իրենց շարժման արագությունը առանց այլ մարմինների ազդեցության:

II.նրա արագության փոփոխությունը դադարում է

III.Բ սայլակի զանգվածը մեծ է2,5անգամ

IV.4000կգ.

V.400գ.

VI.0,4կգ

Տարբերակ 4

I.կփոքրանա

II.երկրորդ դեպքում

III.առաջին բեկորի զանգվածը մեծ է 3 անգամ:

IV.35կգ

V.350գ

VI.0,35կգ

V=36կմ/ժ=36*1կմ/1ժ=36*1000մ/3600վ=10մ/վ

V=18կմ/ժ=18*1կմ/1ժ=18*1000մ/3600վ=5մ/վ=5*100սմ/1վ=500սմ/վ

V=72կմ/ժ=72*1կմ/1ժ=72*1000մ/3600վ=20մ/վ
15մ/վ
Դելֆինի արագությունն ավելի մեծ է

60/30=2
2*20=40
40կմ/ժ

100մ/10վ=10մ/վ
10/1000*3600=36կմ/ժ

100կմ/2,5ր=40 կմ/ր=40*60 կմ/ժ=2400 կմ/ժ=2400/3,6 մ/վ=2000/3 մ/վ=666,67

72կմ/ժ / 1/60ժ=72/60 կմ=1,2կմ

24*7=168ժ
168ժ*2սմ/ժ=336սմ

S=30կմ/վ*1տ=30կմ/վ*365*24*60*60վ=946080000կմ

կրիա — t1=100մ/0,3կմ/ժ=0,1կմ/0,3կմ/ժ=1/3ժ=20ր
փիղ — t2=100մ/40կմ/ժ=0,1կմ/40կմ/ժ=1/400ժ=60/400ր=3600/400վ=9վ
կենգուրու — t3=100մ/60կմ/ժ=0,1կմ/60կմ/ժ=1/600ժ=60/600ր=3600/600վ=6վ
հովազ — t4=100մ/120կմ/ժ=0,1կմ/120կմ/ժ=1/1200ժ=60/1200ր=3600/1200վ=3վ

t=150.000.000կմ/300.000կմ/վ=500վ

16*3,6կմ/ժ=57,6կմ/ժ
160>57,6
Ոչ

100մ/53վ=100/53 մ/վ=100/53*3,6 կմ/ժ=360/53կմ/ժ=6․ 42/53կմ/ժ
Լողորդ

1․ Որքա՞ն ճանապարհ կանցնի ավտոմեքենան, եթե այն գնա 30 րոպե 60կմ/ժ արագությամբ։

S=30ր*60կմ/ժ=30կմ

2․ Ի՞նչ արագությոամբ էր շարժվում ավտոմեքենան, եթե այն անցավ 18կմ 3 ժամում

V=18կմ/3ժ=6կմ/ժ

3․ Որքա՞ն ժամանակում կանցնի ավտոմեքենան 10կմ, եթե այն շարժվի 600կմ/ժ արագությամբ

t=10կմ/600կմ/ժ=1/60ժ=1ր

S=2ժ*2մ/վ=2*3600վ*2մ/վ=7200վ*2մ/վ=14400մ
t=14400մ/3մ/վ=4800վ=80ր

V=240կմ/6ժ=40կմ/ժ
S=40կմ/ժ*10ժ=400կմ

Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմինը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ, կոչվում է հավասարաչափ շարժում:

Ա.այո

Բ.ոչ

Գ.ոչ

Դ.Այո

Հավասարաչափ շարժման արագություն կոչվում է այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է կամայական ժամանակամիջոցում մարմնի անցած ճանապարհի և այդ ժամանակամիջոցի հարաբերությանը:

Եթե մարմնի արագությունը նշանակենք V, անցած ճանապարհը` S, իսկ
ժամանակը` t, կունենանք արագության բանաձևը.

Կմ/ժ, կմ/ր, կմ/վ, մ/ր, մ/վ

Ճանապարհ=ԱրագությունxԺամանակ

S=vt

Ժամանակ=Արագություն:Ճանապարհ

T=S:V

Մեծ են՝1կմ/ժ-ը, 20սմ/վ-ը, 54կմ/ժ-ը

Այն մեծությունները, որոնք բացի թվային արռեքից ունեն նաև ուղղություն, կոչվում են վեկտորական մեծություններ: 

Ֆիզիկայում օգտագործվում են նաև մեծություններ, որոնք չունեն ուղղություն և բնութագրվում են միայն թվային արժեքով: Դրանք կոչվում են սկալյարներ:

1կմ/ս=1000մ/վ

54կմ/ժ=15մ/վ

36կմ/ժ=10մ/վ

8կմ/ժ=2,2կմ/վ

3000:1,5=2000ր

Կես ժամ-

Է Ղազարյանի դասագրքից էջ-169 խնդիրներ 33-ից 43

V-36կմ/ժ=36

Կատարել՝ Էջ 169 խնդիրներ 33-44

Արագություն՝ V (վէ)
Անցած ճանապարհ՝ S (էս)
Ժամանակ՝ t (տե)

Արագության բանաձևը
V=S/t

Ճանապարհի բանաձևը
S=V*t

Ժամանակի բանաձևը
t=S/V

Տարբերակ 1

S=250մ
V=5մ/վ
t=?

t=250/5=50վ

t=15վ
V=4մ/վ
S=?

S=15*4=60մ

t=1.5ժ
V=60կմ/ժ
S=?

S=60*1,5=90կմ

t=5վ
V=0,34կմ/վ
S=?

S=5*0,34=1,7կմ

S=43200կմ
V=8000մ/վ=8կմ/վ
t=?

t=43200/8=5400վ

Տարբերակ 2

S=3000մ
V=200մ/վ
t=?

t=3000/200=15վ

t=4ժ
V=80կմ/ժ
S=?

S=80*4=320կմ

t=40վ
V=90կմ/ժ=25մ/վ
S=?

S=40*25=1000մ

t=2,5ժ=9000վ
V=20մ/վ
S=?

S=20*9000=180000մ=180կմ

S=200մ
V=0,095մ/վ
t=?

t=200/0,095=2105վ=35.08

Տարբերակ 3

t=3ժ
V=50կմ/ժ
S=?

S=3*50=150կմ

S=600մ
V=12մ/վ
t=?

t=600/12=50վ

t=80վ
V=720կմ/ժ=200մ/վ
S=?

S=80*200=16000մ

t=30ր=1800վ
V=3մ/վ
S=?

S=3*1800=5400մ

S=150մլն․ կմ=150․000․000․000մ
V=300մլն․մ/վ
t=?

t=150․000․000․000/300․000․000=500վ

Տարբերակ 5

t=15ր=900վ
V=1000մ/վ
S=?

S=900*1000=900․000մ=900կմ

S=600կմ=600000մ
V=300000000մ/վ
t=?

t=300000000/600000=500վ

Պատրաստել տեսանյութեր-պատումներ- ձեր շրջապատում,առօրյայում հանդիպած ֆիզիկական երևույթների վերաբերյալ՝մեխանիկական(իներցիայի երևութ,հավասարաչափ և անհավասարաչափ,հավասարաչափ արագացող  շարժումներ),ջերմային,լուսային,էլեկտրական,մագնիսական և այլն:

Ֆիզիկան ուսումնասիրում է մեխանիկական, ջերմային, էլեկտրական, մագնիսական, լուսային, ատոմային և միջուկային երևույթները, որոնք կոչվում են ֆիզիկական երևույթներ։

Մեխանիկական-օրինակ՝ տները և ծառերը դադարի վիճակում են Երկրի նկատմամբ։
Ավտոմեքենաների շարժումը մարդկանց նկատմամբ։
Իներցիայի երևույթը-օրինակ՝ կանգնած սայլակը կշարժվի, եթե այն հրենք կամ այլ կերպ ազդենք նրա վրա։
Հավասարաչափ-Հավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմինը հավասար ժամանակամիջոցում անցնում է հավասար ճանապարհ, օրինակ՝ ժամացույցի սլաքները։
Անհավասարաչափ-Այն շարժումը, որի ժամանակ գոնե երկու հավասար ժամանակամիջոցներում մարմինն անցնում է անհավասար ճանապարհներ, կոչվում է անհավասարաչափ շարժում, օրինակ՝ սարից իջնող դահուկորդը։
Հավասարաչափ արագացող շարժումներ-Այն շարժումը, որի ընթացքում մարմնի արագությունը կամայական հավասար ժամանակամիջոցներում աճում է միևնույն չափով, կոչվում է հավասարաչափ արագացող շարժում։

Պատասխանել հետևյալ  հարցերին..

1.Ինչն են անվանում մեխանիկական շարժում

Մեխանիկիական շարժում են կոչվում ժամանկի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը այլ մարմինների նկատմամբ։

2.բերել մեխանիկական շարժման օրինակներ

Բիլիարդի գնդիկը փոխում է իր դիրքը սեղանի նկատմամբ, խնձորը փոխում է իր դիրքը ծառի նկատմամբ, մեքենայի շարժումը ծառերի նկատմամբ։

3.որ մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին

Այն մարմինը, որի նկատմամբ դիտարկվում է այլ մարմինների շարժումը, կոչվում է հաշվարկման մարմին։

4.Ինչն են անվանում նյութական կետ

Այն մարմինը, որի չափերը տվյալ պայմաններում կարելի է անտեսել, կոչվում է նյութական կետ:

Читать далее «Ֆիզիկա 10/20/2023» →

Աշխատանքի նպատակ։Սովորել չափանյութի միջոցով վորոշել հեղուկների ծավալը։

աշխատանքային ընթացքը։Ծավալը պինդ մարմինների և հեղուկների զբաղացրած

տեղն է։ Ծավալը ֆիզիկական

100մլ

2մլ

76մլ

250մլ

5մլ

165մլ

100մլ

Читать далее «Մեծություների չափում» →