Կարդա՛ Մ․ Գալշոյանի ,,Մամփրե արքան,, ստեղծագործությունը։
1.Դո՛ւրս գրիր անհասկանալի բառերը, բարբառային բառերը և բացատրի՛ր։
Բոլոր ինձ անհասկանալի բառերը դասարանում պարզաբանվել են։
2. Ինչի՞ հետ է համեմատում հայոց գրերը։
Նա հայոց գրերը համեմատում էր զինվորների հետ։
3. Բացատրի՛ր ասացվածքը՝ Ուսումն եփած հաց է, մարդու թևի տակ դրած։
Ուսումը մի բան է, որ ոչ ոք չի կարող քեզնից խլել, երբեք չես իմանա որտեղ քեզ պետք կգա, և այն մի բան է, որը միշտ ու անընդհատ կարելի է ավելացնել։
4. Ինչպե՞ս ես հասկանում այս հատվածը՝ Հայոց գրերը հայոց զինվորներն են։ Իսկ թագավորը, թագավորը Մամփրեն է, Մամփրեն է արքան, այսինքն նա, ով այդ զինվորներն ունի իր հրամանի տակ և նրանց կռիվ է տանում հանուն հայրենիքի, հանուն արդարության, հանուն ճշմարտության, հանուն գեղեցիկի։ Իսկ Մամփրե արքան կարող է հանկարծ փսլնքոտի մեկը լինել և զինվորներին հիմար հրամաններ տալ, այդ դեպքում նա արդեն արքա չէ, այլ սովորական մի փսլնքոտ և հրաման տալու իրավունք չունի, այլ ամենաշատը, ամենաշատը, պետք է հետևի, թե իսկական արքայի հրամանի տակ զինվորներն ինչպես են շարժվում, դեպի ուր են շարժվում և ինչ են անում և եթե կարող է, թող մաքրի իր փսլինքը: Այդ Մամփրե արքան կարող է հանկարծ նենգ, մի ավազակ լինել, իսկ ավազակն արդեն արքա չէ, ավազակ է ու կա, և նրա պիղծ հրամանի տակ այդ զինվորները կարող են դառնալ ասկյարներ։
Այս հատվածում ես տեսնում և ամփոփում եմ ամբողջ ստեղծագործության իմաստը, քանի որ գիրը զենք է, որն ունենալով պետք է այն ճիշտ ու մաքուր օգտագործել, ծառայեցնել ստեղծագործությանն ու ճշմարտությանը, այլ ոչ աղավաղել և պղտորել նրանց վեհ իմաստը։
5. Ըստ Մամփրեի՝ ինչի համար էին գրերը, ինչպես էր իրեն զգում, երբ արդեն ճանաչում և տիրապետում էր գրին։
Մամփրեի համար գրերը աշխարհը ճանաչելու միջոց էին, ճշմարտությունը, գեղեցիկը և արդարությունը հասկանալու բանալին, հոգևոր ուժ և գիտելիք ստանալու ճանապարհ։ Թեև նա արդեն բավականին ծեր էր, սակայն գրերը նրան տվեցին ինքնավստահություն, հասունություն։
6. Ինչպե՞ս կմեկնաբանես ստեղծագործության ավարտը՝ Մամփրեի կարմիր գլխատառերով գիրը։
Ստեղծագործության ավարտում Մամփրեի կարմիր մեծատառերով գիրը խորհրդանշում է նրա ներքին հաղթանակը։ Եթե սկզբում Մամփրեն վախկոտ, անվստահ ու լարված էր տառերի առաջ, ապա վերջում նա կարողացավ հաղթել այդ վախը և տիրապետել գրին։ Կարմիր գույնը այդ հաղթանակի, խիզախության և կարևորության նշանն է. այն ցույց է տալիս, որ գիրը նրա համար դարձել էր ոչ միայն սովորած գիտելիք, այլ մի արժեք, մի ձեռքբերում, որի վրա նա հպարտ էր։ Մեծատառերով գրելը նույնպես խոսում է վստահության և համարձակության մասին․ Մամփրեն այլևս չի սարսափում գրի առաջ, այլ կանգնած է ուղիղ, ինչպես իսկական “արքա”՝ իր սեփական գիտելիքի հանդեպ։ Վերջաբանը ցույց է տալիս, որ մարդը միշտ կարող է փոխվել, բարձրանալ և հաղթել ինքն իրեն։
7. Մամփրեի՝ տառեր սովորելու ցանկությանն ինչպես վերաբերվեցին գյուղացիները, ինչիպիսի՞ վերաբերմունք ունես դու։
Գյուղացիները Մամփրեի՝ տառեր սովորելու ցանկությանը սկզբում վերաբերվում էին թերահավատությամբ ու ծաղրով։ Նրանց համար տարօրինակ էր տեսնել, թե ինչպես մի մեծահասակ, ամեն ինչ տեսած մարդ ցանկանում է սկսել զրոյից և սովորել այբուբենը։ Ոմանք նրան դիտում էին որպես տարօրինակ մարդ, իսկ մյուսներն անգամ ծիծաղում էին նրա վրա, կարծես ուսում ստանալը այս տարիքում անիմաստ բան լիներ։ Սակայն այդ վերաբերմունքը ցույց էր տալիս ոչ թե Մամփրեի թուլությունը, այլ գյուղացիների սահմանափակ մտածողությունը։ Ինձ համար Մամփրեի այս քայլը խորապես հարգելի է։ Նրա համարձակությունը՝ սովորել ցանկացած տարիքում, ուժի և հոգևոր մեծության նշան է։ Նրա որոշումը ապացուցում է, որ գիտելիքը ոչ թե տարիքի, այլ սրտի ու ցանկության հարց է։
8. Ինչպիսի՞ ուսուցչուհի էր թոռնուհին։
Թոռնուհին ներկայացված է որպես շատ բարի, հոգատար և համբերատար ուսուցչուհի։ Նա երբեք չի ծաղրում պապին, չի նեղանում նրանից, այլ հակարակը՝ աջակցում է, ոգեշնչում և հավատացնում, որ նա կարող է սովորել։
9. Հայոց գրերի ստեղծման մասին ի՞նչ պատմություններ գիտես, ներկայացրո՛ւ, եթե չգիտես, ուսումնասիրություն արա համացանցում։
Հայոց գրերը ստեղծել է Մեսրոպ Մաշտոցը 405 թ., Սահակ Պարթևի և Շահեն Հայաստանի թագավորի աջակցությամբ։
Լեգենդներ
Ասվում է, որ Մաշտոցը երկար աղոթելուց հետո տեսիլք է ունեցել, որտեղ տառերը երևացել են որպես լուսավոր նշաններ։
Մյուս պատմության մեջ ասվում է, որ տառերը ծնվել են բնության ձայներից՝ քամուց, ջրից, թռչունների երգից, և Մաշտոցը զգացել է դրանց ձայնը։
10. Քո կարծիքով, ինչո՞ւ է կարևոր սեփական գիր, տառեր ունենալը։
Սեփական գիրն օգնում է էլ ավելի ցայտում դարձնել սեփական մշակույթը, գրի առնել իրադարձություններ, որոնք կուզենք փոխանցել մեր սերունդներին և այլն։ Սեփական գիրը նշանակում է սեփական ապրելակերպ, սեփական կերպար և սեփական պատմություն, ազգային ինքնություն և մտքի պաշտպանություն։
Խորեն Սարգսյանի բլոգ 