Առաջադրանքներ՝
- Նշված արմատներով կազմի՛ր հոդակապով և ածանցավոր բառեր, օրինակ՝
Արմատ՝ արև
Ածանցավոր՝ արև+ային
Հոդակապով՝ արև+ա+ծաղիկ
Թագ — թագ+ավոր
Թագ — թագ+ա+գրել
Մարդ — մարդ+կային
Մարդ —մարդ+ա+կեր
Գիր — Գիր+ք
Գիր — Ձեռ+ա+գիր
Մազ — Ան+մազ
Մազ — Մազ+ա+կալ
Դաս — Դաս+արան
Դաս — Դաս+ա+գիրք
Ձեռ —Ձեռ+նոց
Ձեռ —Ձեռ+ա+գիր
Արմատ, ածանց, հոդակապ
Ա․Արմատը բառի հիմնական իմաստն արտահատող մասն է, հիմքը: Արմատը արտահայտում է բառի հիմնական իմաստը և չի բաժանվում բաղադրիչների:
Օրինակ՝ թագ արմատից ունենք թագավոր, անթագ, թագուհի բառերը:
Բ․Բառի վերջից կամ սկզբից ավելացող մասնիկները, որոնք փոխում են բառի իմաստը և կազմում նոր բառեր, կոչվում են ածանցներ:
Օրինակ՝ տուն-անտուն, գիր—գրություն, խմոր—խմորեղեն:
Այս բառերի ան, ություն, եղեն մասնիկները ածանցներ են:
Գ․ Ա ձայնավորը, որն իրար է կապում բաղադրյալ բառի տարբեր բաղադրիչները, կոչվում է հոդակապ․ օրինակ՝ ծով+ա+նկար
Առաջադրանքներ՝
1.Տրված բառերը կազմող մասերն առանձնացրո՛ւ: Արմատներն ընդգծիր:
Օրինակ՝ մայրություն – մայր + ություն
անամոթ, ամպոտ, քարոտ, օդային, դժգոհ, հեռավոր, բարություն, գրավոր, անորոշ, տհաճ:
անամոթ – ան + ամոթ
ամպոտ – ամպ + ոտ
քարոտ – քար + ոտ
օդային – օդ + ային
դժգոհ – դժ + գոհ
հեռավոր – հեռու + ավոր
բարություն – բարի + ություն
գրավոր – գիր + ավոր
անորոշ – ան + որոշ
տհաճ – տ + հաճ
2. Գտիր հետևյալ բառերի ընդհանուր արմատները:
ամառանոց, ամառային – ամառ
ջերմություն, ջերմանավ – ջերմ
նավահանգիստ, նավավար – նավ
վարիչ, վարել, ղեկավար – վար
հազարավոր, հազարամյակ – հազար
3. Կազմիր նոր բառեր հետևյալ արմատներով ու ածանցներով՝
քար, հող, դաս, տուն, երկար, հերոս, սխալ
ային, արան, ավոր, անք, ավուն
քարոտ, հողոտ, անհող, դասարան, դասասենյակ, դասամիջոչ, դասընկեր, անտուն, տնային, երկարավուն, հերոսական, անսխալ, սխալական։
4. Բառաշարքից առանձնացրո՛ւ հոդակապ ունեցող բառերը(կան բառեր, որոնցում հոդակապ չկա)։ Հոդակապ ունեցող բառերում գունավորի՛ր արմատները և հոդակապը։
Օրինակ՝ Հյուրախաղ– հյուր+ա+խաղ
Օձաձուկ, լայնարձակ, մրգահյութ,փորձանոթ, հողագունդ, արծաթագործ,նախշազարդ, ալրաղաց, հայազգի, ծաղկափոշի, նույնարմատ, ծառատունկ:
Օձաձուկ-օձ-ա-ձուկ
Մրգահյութ-մ/ի/րգ-ա-հյութ
Հողագունդ-հող-ա-գունդ
Արծաթագործ-արծաթ-ա-գործ
Նաշխազարդ-նաշխ-ա-զարդ
Ծաղկափոշի-ծաղ/ի/կ-ա-փոշի
Ծառատունկ- ծառ-ա-տունկ